เพลงเขมรใหญ่ เถา

เพลงเขมรใหญ่ เถา

ประวัติและที่มาของทำนอง

เพลงเขมรใหญ่ อัตรา ๒ ชั้นของเก่า ประเภทหน้าทับปรบไก่ มี ๔ ท่อน ท่อนละ ๔ จังหวะ เป็นเพลงเรื่องมีเพลงเขมรน้อยและเพลงเขมรกลางรวมอยู่ด้วย ต่อมาพระยาดุริยศัพท์ (แปลก - ประสานศัพท์) ได้แต่งขยายขึ้นเป็นอัตรา ๓ ชั้น สำหรับบรรเลงในวงปี่พาทย์และเครื่องสาย ต่อมาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรงดัดแปลงเที่ยวกลับให้มีลูกล้อลูกขัดและสำเนียงเขมร พร้องทั้งตัดลงเป็นชั้นเดียว ครบเป็นเพลงเถา ประทานแตรวงของทหารบก ทหารเรือ และวงปี่พาทย์วังบางขุนพรหม บรรเลง

บทร้องเพลงเขมรใหญ่ เถา

๓ ชั้น เดินทางพระพลางคิดคำนึง ถวิลถึงบุษบามารศรี
แสนวิโยคโศกศัลย์พันทวี โศกีครวญคร่ำรำพัน
โอ้ว่าเสียดายดวงยิหวา งามเหมือนนางฟ้ากระยาหงัน
พี่รักเจ้าเท่าเทียมชีวัน หมายมั่นในองค์นงลักษณ์
๒ ชั้น จะได้น้องไปครองพารา ให้เกื้อหน้าปรากฏยศศักดิ์
จวนจะได้สู่สมภิรมย์รัก มีหมู่ปรปักษ์มาหักราญ
ลอบล้างกลางการภิเษกศรี ดังทรวงพี่จะแยกแตกฉาน
แม้นมันแกล้งริษยาสาธารณ์ ทำการอาจองทะนงใจ
ชั้นเดียว เป็นชายหรือมาหมิ่นชาย แม้พบโฉมฉายอยู่ที่ไหน
จะพันตูสู้รบจนบรรลัย ให้ลือชื่อไว้ทั้งธาตรี

บทละครเรื่องอิเหนา
พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๒